Açılıyor
Rakamlara bakıldığında Türkiye’nin ceviz üretimi konusunda ne kadar geriye gittiği görünüyor.
Durum öyle vahim ki Türkiye istatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre ceviz ağacı sayısı artmasına rağmen üretim her yıl düşmeye devam etmiş. Öyle ki daha 10 yıl önce 4 bin 200 toplam ağaç sayısı ile ortalama 110 bin ton ceviz üretimi yapılırken şu an kayda geçmiş toplam 8 bine yakın ağaçtan 100 binin altında bir üretim elde ediliyor. Durum böyle olunca, Türkiye ithalata mecbur kalıyor. Ağaç sayısı artmasına rağmen üretimin düşme nedenini ele alan, Türkiye’yi yeniden ihracatçı ülke konumuna getirmek için yola çıkan ve 2001 yılında kurulan Türkiye Ulusal Ceviz Çalışma Grubu 7 yıldır canla başla çalışıyor. Grubun çalışmalarına Tarımsal Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü de katılıyor. Çalışmalar şimdiden meyvesini vermeye başladı. Edirne’de Çevre ve Orman Bakanlığı destekleri ile 25 bin dekar alanda ceviz bahçesinin
kuruldu.

1 milyon fidan dağıtıldı ama üretim artmadı
Çalışma grubu ceviz üretimi ile ilgili en büyük problemin standart üretime geçilememiş olması oldugunu düşünüyor. Bunun düzeltilmesi için birçok bölgede yoğun katılımlı toplantılar düzenliyor. Toplantıların Grup Başkanlığını yürüten Prof. Dr. Yaşar Akça ceviz üretiminin teşvik edilmesi için birçok çalışma yapıldığını ancak projelerin takip edilmediğini bu nedenle projelerden verim alınıp alınmadığının bilinmediğini ifade ediyor. Akça, “Ceviz yetiştiriciliğinde ciddi sorunlarla karşı karşıyayız. En önemli sorun zaten üretimde. Standart üretimimiz yok.
Neden? Çünkü cevizin aşı ile çoğaltılması uzun yıllar ihmal edilmiş. Tohumla çoğaltmışız ceviz ağaçlarımızı. Tohumla çoğaltılan ceviz ağaçları standart ürün vermezler.
Standart ürün olmayınca cevize bağlı sanayi de gelişmez ve buna bağlı olarak da tüketimde artmaz” diyor. Ceviz üretimini artırmak için yapılan çalışmalar değinen Akça, özellikle 1990’lı yıllardan sonra kamu kaynaklı her yıl 1 milyon fidan dağıtılmasına rağmen standart ürüne ulaşılamadığının altını çiziyor. Akça, üretim değerlerinin 120-130 bin ton olarak devam edeceğini iddia ediyor.
Yaklaşık 7-8 milyon fidan dağıtıldığını varsayımı ile bu fidanların dağıtıldığına dair resmi kayıtlar olduğuna göre neden üretim miktarı artmamıştır sorusunu gündeme getiriyor. Akça, sorunun cevabını şöyle açıklıyor: “Çünkü bu projelerin takibi yapılmamış ve başlangıçta yanlışlar yapılmıştır.
Bu fidanların ne kadarıyla kapama bahçe kurulmuştur, bu fidanların kaç tanesi tutmuştur kaç tanesi verime yatmıştır, maalesef bu konularda da kayıtlarımız sağlıklı değildir. Bu projelerde en ciddi sorun dağıtılan çeşitlerin ekolojik koşullara adaptasyon yetenekleri araştırılmadan dağıtılmasıdır.
Bu projeler kapsamında dağıtılan bu fidanların yerinde envanterlerinin çıkartılması kesinlikle gereklidir. Bu kadar sorunlarla üretim değerimizin ne kadar artacağını tahmin etmenin çok zor olduğunu belirtmek isterim.”